'En toen sloeg de sfeer om'

Niet iedere cliënt of tegenpartij neemt een tegenvallend resultaat even kalm op. Steeds vaker worden advocaten geconfronteerd met hoogoplopende emoties, die soms kunnen uitmonden in agressie en zelfs bedreiging. Advocaat personen- en familierecht Laura Warbroek vertelt wat haar is overkomen, wat dat met haar heeft gedaan en welke maatregelen zij heeft genomen.

De situatie
“Toen mijn collega stopte als advocaat en een andere collega met vakantie ging, nam ik een echtscheidingszaak over. Het was geen ingewikkelde zaak. Er stonden al afspraken op papier. Ik leerde de cliënt kennen als een vriendelijke vrouw. Ze bedankte mij ook voor mijn dienstverlening als we contact hadden. Totdat de afspraken nagekomen moesten worden. Ze weigerde. Of ik dat even op papier wilde zetten. Toen ik haar uitlegde waarom ik dat niet zou doen, sloeg de sfeer om. Ze werd boos, dreigde met het doen van aangifte en begon vervelende e-mails te sturen. Een paar dagen later kregen we een steen door het raam van kantoor. Dat kan toeval zijn. Er zitten namelijk meerdere kantoren bij ons in het pand. Maar ik ben voor de zekerheid wel mijn auto ergens anders gaan parkeren.”

Mijn reactie
“Ik heb in het gesprek geprobeerd te de-escaleren, maar het mocht niet baten. Hoe verbaasd ik ook was dat zij zo reageerde, de situatie zorgde er niet voor dat ik mij onveilig voelde. Er kwam veel emotie los. Ook wel begrijpelijk. Zij en haar bijna ex-man hadden veel meegemaakt samen. Na het gesprek heb ik mijn werkgever op de hoogte gesteld. Mocht ze dan een klacht indienen of aangifte doen dan waren zij op de hoogte. Dat is niet gebeurd. Toch ben je wel iets meer op je hoede. Vandaar dat ik mijn auto in de parkeergarage ben gaan zetten in plaats van voor de deur.”

De hulptroepen
“Met mijn collega’s heb ik over de zaak gespart. Zij bevestigden dat zij op dezelfde manier hadden gehandeld als ik deed. Dat is erg fijn. Ik heb overigens daarna ook nog een weerbaarheidstraining gevolgd. Niet per se vanwege dit voorval, maar wel om wat meer te leren grenzen stellen. Dat was zeer waardevol.”

Het gevolg
“Ik heb mijn cliënt laten weten dat de scheiding nog niet was afgerond, maar ik heb van haar niets meer vernomen. Het is dus met een sisser afgelopen. En die steen. We zijn er niet achter gekomen van wie die precies was.”

Een volgende keer

“Ik heb nu ook een waarneming lopen en dat gaat prima. Waar ik wel altijd op let is of een cliënt bij mij past of niet. Als een zaak niet goed voelt, doen we het niet. Mijn kantoor geeft mij die ruimte.”

'Ik ga graag voor jou zitten'

Willem van der Voet, advocaat privacyrecht, immigratie en slachtoffers

De situatie
‘Jaren geleden stond ik een cliënte bij in een civiele kwestie. Haar vriend, die dus niet mijn cliënt was, was niet tevreden met wat ik voor zijn vriendin deed. Hij kwam bij ons op kantoor even verhaal halen. Bij de receptie stond hij flink stampij te maken. Aangezien het een zaak van mij betrof, liep ik erheen om te vragen wat er aan de hand was. Ik gaf aan dat ik met hem niet over de zaak kon praten en dat hij het pand moest verlaten. Hij was tenslotte niet mijn cliënt. Toen werd hij bozer en liet weten ‘graag voor mij te willen zitten’. Een serieuze bedreiging dus.’

Mijn reactie
‘Ik deins niet snel terug van zo’n reactie. Het is vaak een combinatie van emotie, veel opgekropte frustratie en niet goed kunnen communiceren. In dat stramien moeten advocaten hun werk doen. Er zijn veel korte lontjes en veel mensen met gebruiksaanwijzingen. Toch moet je dan wel in korte tijd schakelen en proberen te de-escaleren. En daarbij ook je eigen drift onder controle houden. Mijn collega’s en ik hebben hem samen naar buiten begeleid. Achteraf probeer ik altijd even kritisch naar mezelf te kijken. Waarom was iemand boos? Had ik dat op voorhand kunnen voorkomen. Zo eerlijk moet je als advocaat ook zijn.’

De hulptroepen
‘Omdat we op kantoor met meerdere advocaten zijn, helpen we elkaar in dit soort situaties. Dat is een soort veiligheidsmechanisme dat we hebben ingebouwd. Hierdoor escaleerde het niet verder en konden we weer over tot de orde van de dag.’

Het gevolg
‘Eigenlijk ben je dan meteen klaar met zo’n zaak. Maar mijn cliënt belde mij al snel op om haar excuses aan te bieden voor het gedrag van haar vriend. Zijzelf was niet boos. Ze beloofde hem onder controle te houden. Dat haalde de angel uit het probleem en maakte het voor mij weer werkbaar. Uiteindelijk is de zaak op een bevredigende manier ten einde gebracht.’

Een volgende keer
‘Inmiddels loop je niet zomaar meer het pand in. Er hangt een bel met camera zodat we kunnen zien wie er bij de deur staat. Niet alleen vanwege dit voorval, maar vanwege bepaalde cliënten die wij weleens op kantoor krijgen. Je merkt aan alles dat mensen steeds minder respect hebben voor elkaar én voor ons als advocaat.’

'Ik pak jou dadelijk buiten wel'

Femke Schouten, advocaat ondernemingsrecht

De situatie
‘Als advocaat-stagiair werd ik gedetacheerd bij een sociaal advocatenkantoor. Die dag ging ik samen met een sociaal advocaat naar een zitting over de ondertoezichtstelling van een minderjarig meisje. De ouders waren al uit elkaar. De vader was niet meer in staat om voor zijn dochter te zorgen. Hij had last van woede-uitbarstingen. Wij vroegen de rechter om onze cliënt –⁠ de moeder ⁠– het volledige gezag te geven. Tijdens de zitting moest ik uitleggen waarom de vader hier niet geschikt voor was. Je zag hem steeds bozer worden en ik hoorde hem zuchten. Toen de rechter opperde om even een pauze te nemen en ik opstond, zei hij tegen mij: “Ik pak jou dadelijk buiten wel.”

Mijn reactie
‘Ik schrok, maar liet dat niet zien. Ik lachte wat, vertelde het aan niemand en had een heel vervelend onderbuikgevoel. Ik wilde mij niet zwak opstellen. Op de gang hield ik hem goed in de gaten. Na afloop zette mijn begeleider mij af op het station en daar kwam ik hem tegen. Ik werd bang en belde mijn vriend. Hij adviseerde mij even de supermarkt in te gaan en pas richting de trein te lopen als die bijna kwam. Dat deed ik.’

De hulptroepen
‘De volgende dag liet ik het wel aan mijn begeleider weten. Zij adviseerde om dit de volgende keer meteen te zeggen. In de rechtbank al. Dit soort gedrag kan en mag niet gebeuren. Op mijn eigen advocatenkantoor –⁠ een groot kantoor op de Zuidas ⁠– heb ik hier uitgebreid over gesproken met collega’s en andere stagiairs. Ik kon daar ook altijd binnenlopen bij de opleidingscoördinator, dat was fijn.’

Het gevolg
‘Ik ben een NOvA-weerbaarheidstraining gaan volgen. Dit had ik veel eerder moeten doen. Tijdens de training kwam een soortgelijke situatie aan bod en werd advies gegeven over wat te doen. Het voor jezelf houden, is geen optie.’

Een volgende keer
‘Ik ben voor mijn huidige vakgebied niet zo vaak in de rechtbank te vinden, maar een volgende keer zou ik het meteen zeggen. Ik zou dan ook niet meer met de trein naar een volgende bestemming gaan, maar de auto pakken of een taxi bellen.’

Hulp nodig bij een dergelijke situatie? Neem contact op met de vertrouwensadvocaat.
Wees voorbereid met de weerbaarheidstraining van NoVA, en doe de veiligheidsscan!